Wat voorbeelden van Engelse origine:

• agile werken: werkstijl, snel en doelgericht inspelen op de behoefte van klanten, figuurlijk wendbaar zijn
• scrummen: de teamleden steken de koppen bij elkaar en stemmen af
• lessons learned: wat heb je ervan geleerd?
• startup: nieuw bedrijf met innovatief concept
• commitment: betrokkenheid

Nederlandse jeukwoorden:

• proactief: initiatief nemen
• snel schakelen: effectief handelen al dan niet met of via de juiste persoon
• aftikken: afronden
• brandje blussen: probleem oplossen
• inclusief: iedereen doet mee

Wie zo’n jeukwoord gebruikt, is volgens sommigen ontzettend fout bezig en wordt daarmee eigenlijk gediskwalificeerd. Jeuk wordt figuurlijk gebruikt en staat eigenlijk voor irritatie opwekkend. Wil je aan een negatief oordeel ontkomen, dan moet je volgens deze jeukwoordenpolitie die woorden never, maar dan ook never gebruiken en kiezen voor ander taalgebruik.

Een snelle zoektocht naar hoe gebruikers van zogenoemde jeukwoorden op het www worden veroordeeld:

• “Dit kantoorjargon wil je nooit meer horen”
• “Schrap deze nietszeggende termen”
• “Jargon, clichétaal, holle frasen, blabla-taal”
• “Jeukwoorden worden gebruikt om gewichtiger over te komen”
• “Jeukwoorden: iedereen haat ze”
• “Tien woorden waarvan werkgevers de kriebels krijgen”
• “De ergste kantoortermen (en regels voor misbruikers)”

Afkeer van het jeukwoord

Ik erger me aan het woord jeukwoord. Preciezer gezegd erger ik me vooral aan mensen die anderen veroordelen omdat ze zogenaamd jeukwoorden gebruiken. Vinden ze zichzelf beter, omdat zij zulke perfecte woordkeuzes maken? Of zijn ze gewoon hopeloos ouderwets en weigeren ze zich aan te passen aan de huidige taalontwikkeling? Misschien willen ze gewoon een lijstje met jeukwoorden maken om hun blog vol te schrijven en de aandacht te trekken.

Eigen taalgebruik

Woordgebruik ontwikkelt zich vaak binnen een specifieke sociale groep. Zo wordt ook op kantoor een bepaald jargon gebruikt. In de jaren ’80 spraken de yuppen turbotaal (popi, frusti en aso). Je hebt straattaal (doekoe) en whatsapptaal (tnx). Ook jongeren gebruiken eigen woorden, bijvoorbeeld killen, leaven en skippen. Zeg je dan ook dat ze die woorden niet mogen gebruiken? Ze weten precies wat deze woorden betekenen. Het gaat om taalgebruik dat binnen een groep gebruikelijk is.

Woordgebruik komt ook voort uit de actualiteit. Denk bijvoorbeeld aan nieuwe werkwoorden, zoals zoomen, meeten, performen, reviewen of googelen. De invloed van de Engelse taal is hierbij niet meer weg te denken.

Probeer de volgende woorden in je eigen woorden te zeggen en je zult merken dat dat toch heel anders overkomt. Het is het dan vaak net niet of de omschrijving is te lang. Ik zal ook een poging wagen:

• iets terugkoppelen: een reactie terugspelen
• 2.0: verbeterde versie
• tools: gereedschap, handvatten, technische hulpmiddelen
• gadgets: hebbedingetjes, vaak technisch of hypermodern

Sommige woorden blijven, andere verdwijnen. Waarom juist kantoortaal jeuk oplevert? Zeg het maar.

Irritatie opwekkende woorden

Er is natuurlijk wel een verschil tussen jeukwoorden die zo bestempeld worden om gebruikers ervan te veroordelen of woorden die enkel persoonlijke irritatie opwekken. Als taalliefhebber heb ik een bescheiden rijtje samengesteld. Dus niet om de gebruikers ervan naar beneden te halen, maar omdat deze woorden bij mij a small annoyance opwekken. Verder lig ik er niet wakker van en jij waarschijnlijk ook niet.

Hier komen ze dan. Je raadt mijn nummer 1 al…

1. Jeukwoord: toelichting is overbodig als je dit blog hebt gelezen.
2. Rugzakje: kinderen met een probleem dat in een bepaald vakje past en die daarom een etiketje opgeplakt krijgen!
3. Zal ik etiketje opplakken gelijk ook maar opnemen in mijn lijstje? Oké, ik doe het: Etiketje opplakken
4. Outbreak management team: (Jaap c.s., herstel Jaap en de zijnen): de ‘uitbraakleidersgroep’
5. Anti-vaxxers: mensen die tegen vaccineren zijn en zo betiteld worden door wél-vaxxers. De dubbele x is een samentrekking van de k- en de s-klank. Volgens de spellingregels zou er slechts één x moeten staan. En de twee cc’s die het eigenlijk hadden moet zijn, zijn om wat voor reden dan ook geskipped. ‘Anti-vaccers’ zou waarschijnlijk tot uitspraakproblemen leiden: [antivassers] krijg je dan. Nou goed, laat ik hier maar over ophouden.
6. Appeltje eitje (makkie) en gas op de lolly (vooruit met de geit): gewoon gekke uitdrukkingen!
7. En als laatste, dan is het cirkeltje weer rond: Het zal me jeuken!!! Deze licht ik ook niet meer toe.

Hoe zie jij dat?

Of je een woord of bepaald taalgebruik irritant vindt, is subjectief. Een kwestie van perceptie dus. Grote kans dat de meeste mensen er helemaal geen aanstoot aan nemen! Of er gewoon een grapje over maken. Tot het moment dat iemand erover begint te zeuren en het vuurtje opstookt. Dan wordt het opeens een jeukwoord.

Kies dus met zorg je woorden uit. Want voor je het weet, word je erop afgerekend! Of doe zoals ik: gebruik gewoon lekker dat woord en trek je niets van anderen aan. Ook niet van mij. Als je maar duidelijk maakt, wat je wilt zeggen! En aan de andere kant van de tafel: begrijp je het woord niet, vraag dan om uitleg!

Ik benieuwd aan welke woorden jij je ergert. Laat het even weten!!

© Cintaxis.nl 2020

Dit artikel bevat de mening van de auteur. Aan deze tekst kunnen geen rechten worden ontleend. Niets uit deze tekst mag worden gekopieerd of gepubliceerd, tenzij met toestemming van de auteur.

Uw verhaal op papier zetten? Neem contact op met Cintaxis Communicatie!